Powrót Bohatera – śp. Stanisław Baran po 86 latach spoczął w rodzinnej ziemi
W piątek 12 września br. Gmina Grybów pożegnała swojego rodaka – śp. Stanisława Barana, żołnierza Wojska Polskiego, który poległ w walce o wolność Ojczyzny we wrześniu 1939 roku. Po 86 latach doczekał się godnego pochówku w rodzinnej Krużlowej Wyżnej.
Śp. Stanisław Baran urodził się 13 listopada 1914 roku w Krużlowej Niżnej. Jako strzelec Wojska Polskiego walczył w rejonie wzgórza 482 (Łodzinka Górna), gdzie 12 września 1939 roku oddał życie w obronie Ojczyzny. Jego los przez dziesięciolecia pozostawał nieznany, aż do momentu, gdy dzięki wielomiesięcznym badaniom Pana Michała Lalika udało się odnaleźć szczątki bohatera i przywrócić pamięć o jego poświęceniu.
Uroczystości pogrzebowe rozpoczęły się Mszą świętą żałobną w Kościele pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Krużlowej Wyżnej. Świątynia wypełniła się ciszą i skupieniem. Wśród obecnych byli członkowie rodziny, mieszkańcy gminy Grybów, poczty sztandarowe, żołnierze Wojska Polskiego, przedstawiciele Instytutu Pamięci Narodowej, władz państwowych, samorządowych oraz kościelnych. Gminę Grybów reprezentowali: Jacek Migacz – Wójt Gminy Grybów, Piotr Obrzut – Zastępca Wójta Gminy Grybów, Danuta Krok – Sekretarz Gminy Grybów, Jacek Ziębiec – Przewodniczący Rady Gminy Grybów, Anna Forczek – Dyrektor Gminnego Ośrodka Kultury w Grybowie, a także Radni oraz Sołtysi z terenu Gminy Grybów. Wspólna modlitwa i oddane honory stały się symbolem wdzięczności za dar wolności, którą przyniosła ofiara życia młodego żołnierza.
Każdy moment tego wyjątkowego pożegnania – wzruszenie obecnych, oddane honory i cisza towarzysząca modlitwie – był wymownym świadectwem, że historia śp. Stanisława Barana to nie tylko zapis w kronikach, lecz przede wszystkim żywe dziedzictwo i przypomnienie, że wolność nigdy nie jest dana raz na zawsze. To także dowód, że bohaterstwo nie przemija, a pamięć o tych, którzy oddali życie za Ojczyznę, pozostaje w sercach kolejnych pokoleń.
Powrót śp. Stanisława Barana do rodzinnej ziemi to nie tylko wydarzenie historyczne, ale również głęboko osobiste – dla jego bliskich, dla mieszkańców Krużlowej i całej Gminy Grybów.
To powrót bohatera na miejsce, które zawsze było jego domem.
Kim był śp. Stanisław Baran
Stanisław Baran s. Pawła i Agnieszki z domu Fyda urodził się 13 listopada 1914 r. w Krużlowej Niżnej w wielodzietnej rodzinie chłopskiej. W domu rodzinnym Stanisława Barana krzewione były tradycje patriotyczne. Ojciec Paweł Baran walczył jako żołnierz podczas I wojny światowej, na której został ranny w rękę.
Stanisław Baran od najmłodszych lat pomagał rodzicom w prowadzeniu rodzinnego gospodarstwa. W 1937 r. w wieku 23 lat powołany został do odbycia czynnej służby wojskowej w 1. Morskim Batalionie Strzelców w Wejherowie, gdzie pełnił służbę jako strzelec Ręcznego Karabinu Maszynowego. Po zakończeniu 2 letniej czynnej służby wojskowej wrócił do rodzinnego domu w kwietniu 1939 r., pomagając nadal w prowadzeniu rodzinnego gospodarstwa.
Podczas mobilizacji wojskowej w obliczu wybuchu II wojny światowej strzelec rezerwy Stanisław Baran wcielony został 24 sierpnia 1939 r. do Batalionu Obrony Narodowej „Nowy Sącz” wchodząc w skład 2. Kompanii „Grybów” jako strzelec Ręcznego Karabinu Maszynowego, z pododdziałem tym wyruszył na front wojenny pod miejscowość Huta.
Wyznaczonym, w dniu 12 września 1939 r. zadaniem Batalionu Obrony Narodowej „Nowy Sącz” było wsparcie szturmu oddziałów Wojska Polskiego na wzgórze 482 w miejscowości Łodzińska Górna. W wyniku ostrzału artyleryjskiego prowadzonego przez Oddziały Wojska Niemieckiego Stanisław Baran zginął na stanowisku strzeleckim ranny śmiertelnie odłamkiem granatu moździerzowego. Ze względu na prowadzone ostrzały z pola bitwy ciała zabitego nie podjęli wycofujący się towarzysze broni.
Po zakończonej bitwie pochowany został w zbiorowej mogile w miejscu gdzie poniósł śmierć. Dzięki ustaleniom poczynionym przez Pana Michała Lalika. Stowarzyszenie Grupa Badawcza Kaponiera - Eksploracja, Pasja i Historia, wraz z Instytut Pamięci Narodowej w dniach 12 i 13 kwietnia 2025 roku przeprowadziło ekshumacje doczesnych szczątków Stanisława Barana który w dniu dzisiejszym w 86 lat po śmierci spoczął obok swych rodziców na cmentarzu w Krużlowej Wyżnej.
